Zeka Geriliği (Mental Retardasyon)

Zeka Geriliği (Mental Retardasyon)

Sevgili Aileler;

Zeka geriliği  18 yaşın altında başlayan belirgin olarak ortalamanın altında ( zeka bölümü yaklaşık 70-75 ya da altında) zihinsel işlevler ve eşlik eden uyum bozukluğu ile belirlenmektedir.

  • İletişim
  • Öz bakımını yapabilme
  • Ev yaşamı
  • Toplumsal veya kişiler arası beceriler
  • Toplumun sağladığı olanakları kullanma
  • Kendi kendini yönetip yönlendirme
  • Okulla ilgili işlevsel beceriler
  • İş
  • Boş zamanlar
  • Sağlık ve güvenlik alanlarında kültürüne ve yaşına uygun beklenen davranışları yerine getirme alanlarından en az ikisinde uyum ve işlevlerinde belirgin sınırlılık olması halidir.

Zeka geriliğinde bilinen nedenler; kalıtsal koşullar, akraba evliliği, anneye ait hastalıklar (kızamıkçık, frengi, HIV, AIDS, vb. bulaşıcı hastalıklar, annede gebelikte tansiyonun düşük-fazla olması, kalp hastalığı, şeker hastalığı, böbrek hastalığı), çocukta menenjit, bebeğin beyninin glikozsuz kalması sonucu ortaya çıkan beyin harabiyeti, doğum sırasındaki travmalar, doğumun uzun sürmesi, sarılık, çevre şartları (uyarıcı eksikliği, beslenme), vb.

Zeka geriliğinin tanımlanmasının önemi, gerekli olan doğru ve uygun eğitimle bu kişilerin topluma ve ailesine kazandırılmasının mümkün olmasıdır.

Zeka geriliğinde zeka düzeyinin sınıflandırılması:

Hafif derecede zeka geriliği: Çocuk okula başlayıncaya kadar akranları ile hemen hemen aynı düzeydedir. Bu nedenle okuldan önce farkedilmemektedir. Yetişkinlikte meslek yaşamında başarısızlık yaşayabilir. Kendisine bakabilir ancak sosyal, mali konularda yardıma ihtiyaç duyabilir.

Orta derecede zeka geriliği: Beyin hasarı, fiziksel bozukluk ve nörolojik işlevsizlikler gibi diğer problemlere sahip olma (koşma, tırmanma, yakalama, sınırlı bir alanı boyama, vb). günümüzde bu çocuklara yaşamlarını sürdürebilmeleri ve üretici olabilmeleri için bireysel düzeyde yardım-danışmanlık sağlanmakta ve başarılı sonuçlar alınmaktadır.

Ağır derecede zeka geriliği: Sürekli yardım, denetim altında olma, kısa süreli iletişim kurabilme, yaşamı sürdürmede başkalarının yardımına ihtiyaç duyma.

İleri derecede zeka geriliği: Tam bir denetim altında olarak tüm yaşamı hemşire-bakıcı gözetiminde geçirme, ciddi fiziksel rahatsızlıklar.

Zeka geriliğinde eğitimin önemi:

Zeka geriliği olan kişiler için bireyselleştirilmiş eğitim programları hazırlanmakta ve uygulanmaktadır. Bu programların amacı; zeka geriliği olan bireylerin, neyi, nasıl, nerede öğrenmeye gereksinim duyduklarının belirlenerek bireyin; takvim yaşına, sahip olduğu zihinsel, dil, psikososyal, motor, özbakım becerilerine uygun olarak hazırlanan bu programlar ile bireyin yaşama uyum becerilerini en iyi düzeye getirmektir.

Çocuk sahibi olmak isteyen ailelere öneriler:

  • Hamileliğin takip edilmesi.
  • Akraba evliliklerinin önlenmesi
  • Anne-babada kan uyuşmazlıklarının yapılan testlerle belirlenmesi
  • Anne ya da babada kalıtsal hastalıkların bulunması halinde tetkikler yapılarak ortaya çıkabilecek hastalıkların önlenmesi
  • Hamile ya da anne olmayı düşünen bireylerin eşleri ile birlikte danışma merkezlerine (sağlık ocakları, hastaneler, vb) başvurarak bilgi alması

Unutmayın: Zeka geriliğinde erken tanı erken tedavi şansı verir. Bu da tedavinin şansını arttırarak bireye, aileye, topluma zaman, gider ve kazanç aşamasında yarar sağlar.